Hoe vangt HR medewerkers op na het overlijden van hun collega?

Totaal onverwacht kan er een medewerker komen te overlijden. Dit heeft doorgaans een behoorlijke impact op de naaste collega’s. Wat kunt u als HR doen om deze collega’s op te vangen, zodat zij het verlies met elkaar kunnen delen en elkaar kunnen ondersteunen? Hoe kunt u handelen als medewerkers geconfronteerd worden met andere ingrijpende gebeurtenissen?

‘Het team is in shock. Marleen, een jonge collega, is plotseling overleden. We zitten in het keukentje aan een tafel en de collega’s staren stuk voor stuk stil voor zich uit. De manager heeft de winkel gesloten omdat niemand nu in staat is klanten te helpen. ‘Marleen is gisteravond getroffen door een hersenbloeding’, vertelt de manager. ‘Haar man heeft haar in de badkamer gevonden. Ze ging even douchen en zou daarna hun zoontje naar bed brengen. Ze is nog met de ambulance naar het ziekenhuis vervoerd maar de bloeding was fataal.’ Collega’s grijpen elkaar vast en snikken gesmoord. ‘Dit kan niet waar zijn, ze is nog zo jong. En ze is zo gelukkig met haar man en kindje’. Het nieuws grijpt iedereen bij de strot. De emoties lopen bij sommigen hoog op als er verder wordt gepraat. ‘Marleen en ik zouden vandaag een klus aanpakken waar we maar niet aan toe kwamen. En nu kan dat niet meer. Ik kan alleen nog maar huilen’.

Schokkende gebeurtenis
De plotselinge dood van een medewerker is voor de collega’s een ingrijpende gebeurtenis. Ook kunnen medewerkers in hun leven te maken krijgen met andere schokkende gebeurtenissen zoals agressie en (seksueel) geweld, suïcide, moord, ongevallen, nationale rampen (MH17) of een terroristische aanslag. Er bestaat 60% kans dat iemand dit een keer meemaakt. Sommige beroepen lopen extra risico, zoals bijvoorbeeld politie, brandweer, wegverkeer, controlerende beroepen.

Een schokkende gebeurtenis is altijd een onverwachte en overweldigende confrontatie met een feitelijke of dreigende dood. Iemand krijgt met een (levens-)bedreigende situatie te maken en ervaart chaos, intense machteloosheid en acute ontwrichting. De illusies van voorspelbaarheid, beheersbaarheid, onkwetsbaarheid en rechtvaardigheid in het leven zijn in een klap weg.

Reacties tijdens een schokkende gebeurtenis
De collega’s van Marleen uiten hun ongeloof en verbijstering op haar overlijden. Iedereen reageert weer anders, afhankelijk van de persoonlijke eigenschappen en ervaringen. Er zijn collega’s die in paniek zijn en zich verlamd voelen of willen vluchten. Er zijn er die door de adrenaline hyperalert zijn. Weer anderen lijken zonder gevoel, op de automatische piloot, te reageren. Dit is een beschermende reactie. Soms komen de emoties pas achteraf. Niets is goed of fout, alle reacties mogen er zijn.

Do’s and dont’s voor HR
Voor u als HR is het van groot belang bij schokkende gebeurtenissen opvang in te schakelen voor de betrokken (groep) medewerkers. Daarna zult u in de gaten moeten houden of medewerkers klachten overhouden. Circa 12% ontwikkelt klachten na een ingrijpende gebeurtenis. Gebrek aan sociale steun is daarvan de belangrijkste oorzaak. Schakel ondersteuning in van bedrijfsmaatschappelijk werk, het Instituut voor Psychotrauma of andere professionele traumaopvang. Het doel van de opvang is de lijdensdruk van medewerkers te verminderen, de verwerking te ondersteunen en het vroegtijdig onderkennen van verwerkingsstoornissen.

De collega’s van Marleen praten verder met elkaar over haar plotselinge dood en delen hun reacties. Iemands overlijden kan een eerdere ervaring raken. Een dynamisch afwegen tussen er over praten en afleiding is belangrijk om na de gebeurtenis weer stappen te maken. Adviseer als HR de manager aan te sluiten bij de behoeften van de medewerkers en ga uit van hun veerkracht en zelfredzaamheid. Het overgrote deel herstelt zonder professionele hulp. Na het opvanggesprek willen de meeste collega’s van Marleen zo goed en zo kwaad als het gaat weer aan het werk en opent de manager de winkel. Na sluitingstijd spreken ze elkaar weer in het keukentje. Deze gezamenlijke ervaring verbindt het team.

Psychosociale hulp bij rampen en crises
Lees hier verder in de Multidisciplinaire richtlijn psychosociale hulp bij rampen en crises waarmee hulpverleners, overheden en organisaties optimale psychosociale zorg kunnen bieden. Een up-to-date basisdocument gebaseerd op actuele wetenschappelijke inzichten. Met referentiekaders en hulpmiddelen voor in zowel de acute fase als ook in de (lange) perioden na een ramp of (kleinschalig) incident. Niet alleen gericht op het individu maar ook op het collectief.

Houd stagnerende verwerking in de gaten
Het is normaal als medewerkers vlak na een schokkende gebeurtenis stressreacties hebben. Het kan dan gaan om waakzaam en prikkelbaar, herinneringen en herbeleven of vermijden. Na ongeveer vier weken moeten de klachten zijn afgenomen. De verwerking stagneert als medewerkers blijvend last hebben van intense herbeleving, blijvend een gevoel van onveiligheid of dreiging ervaren en blijvende vermijding laten zien.

Soms ontstaan er na een ingrijpende gebeurtenis secundaire problemen zoals verzuim en werkproblemen, sociaal terugtrekgedrag, relatieproblemen, persoonlijkheidsveranderingen (iemand is niet meer dezelfde) of vluchtgedrag in alcohol/middelengebruik. Wees hier als HR alert op.

EMDR-therapie
Wanneer zich een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) ontwikkelt is een psychologische behandeling noodzakelijk. Therapeuten maken hierbij gebruik van EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), een therapie om de ingrijpende ervaring snel en effectief te verwerken.

Wat doet u als HR om bij ingrijpende gebeurtenissen zoals het plotseling overlijden van een medewerker de naaste collega’s op te vangen?

 

Bronnen:

 

Bovenstaande blog is gepubliceerd op de website van XpertHR Actueel. Het voormalige Penoactueel.nl heet nu XpertHR Actueel en biedt online vakinformatie voor HR-professionals. Het laatste nieuws, achtergrond en opinie. XpertHR Actueel is onderdeel van Reed Business Information.

 

Deel dit bericht: