Wat helpt medewerkers bij een verhoogde psychische belasting?

Als een medewerker kampt met fysieke en mentale klachten, is het niet altijd makkelijk erachter te komen waardoor de situatie is ontstaan en wat je moet doen om het op te lossen en uitval te voorkomen. Welke tools heeft HR ter beschikking om snel en laagdrempelig te ondersteunen bij een verhoogde psychische belasting bij medewerkers?

Michael heeft het gevoel dat hij op de rand van de afgrond loopt. Hij vertelt over de toename van het werk na een reorganisatie: “Voorheen deden we het werk met z’n drieën, nu met z’n tweeën. De werkdruk is flink vergroot. Onlangs is er ook nog een collega vertrokken, waardoor belangrijke kennis weg is. De werving voor een nieuwe collega is nog maar net gestart”. Michael merkt dat zijn lontje korter is geworden. Hij reageert emotioneler dan normaal. “Ik schrik van mijn eigen boosheid als ik me irriteer over zaken”.
Michael heeft ook fysieke klachten. Zijn nek zit vast en hij heeft last van hoofdpijn. Hij gaat steeds slechter slapen en voelt zich ’s ochtends niet meer fris en uitgerust. Ook valt het combineren van werk en thuis, zijn gezin met twee kleine kinderen, hem steeds zwaarder. “Ik kan niet inschatten hoe het met mij is gesteld. Zit ik nog aan de veilige kant of ga ik bijna het randje over?”.

Steun aan medewerkers
Leidinggevenden zijn niet altijd op de hoogte van wat er speelt bij hun medewerkers. Dat is lastig. Soms merken ze wel dat er iets aan de hand is, maar kunnen er de vinger niet op leggen. Als de verstandhouding goed is zal er meer worden gedeeld. Begrip en waardering van de leidinggevende aan medewerkers zal het gevoel van sociale steun op het werk vergroten.
Sommige medewerkers houden werk en privé echter gescheiden en zijn gesloten over persoonlijke zaken. Ook Michael spreekt niet alles uit tegen zijn leidinggevende. Hij wil niet negatief in de picture staan, met alle onzekere gevolgen voor de beoordeling van zijn leidinggevende.

Voorkom uitval bij verhoogde psychische belasting
Tijdens de SMT-overleggen (met de manager, HR, de bedrijfsarts en bedrijfsmaatschappelijk werk) worden medewerkers besproken die verzuimen en re-integreren, alsook medewerkers waarbij een verhoogde psychische belasting speelt. Het is belangrijk tijdig in te grijpen en ondersteuning te bieden om vermindering van functioneren of uitval door ziekte te voorkomen. De leidinggevende van Michael verwijst hem naar bedrijfsmaatschappelijk werk om te onderzoeken hoe het met zijn mentale conditie is gesteld. Net als de gesprekken met de bedrijfsarts zijn de gesprekken met bedrijfsmaatschappelijk werk volledig vertrouwelijk.

Medewerkers snel zicht op hun mentale conditie
Michael wil graag weten of hij in de gevarenzone zit. De Vragenlijst Arbeid en Re-integratie (VAR-2) geeft inzicht in werk en welbevinden. Een screeningsinstrument om snel zicht te krijgen op alle oorzaken en relevante (beperkende of bevorderende) onderwerpen die een rol spelen. Denk hierbij aan steun (thuis, werk, arbeidssatisfactie, regelmogelijkheden), stressoren (belastende thuissituatie, werkdruk), persoonskenmerken (vermijding, perfectionisme), klachten (stress, moeheid, angst, depressie) en ervaren beperkingen. Hiermee inventariseert de VAR-2 niet alleen psychische klachten maar ook de psychosociale factoren zoals werkdruk, arbeidsonvrede en de thuissituatie. De VAR-2 wordt veel gebruikt door o.a. bedrijfsartsen, huisartsen en psychologen.

Aanpakken van de belemmerende en bevorderende factoren
Na het online invullen van de vragenlijst volgt een rapport met alle bevindingen: een scoreprofiel met rode en groene stippen. In een oogopslag wordt zichtbaar hoe alle categorieën scoren: van afwijkend of aandachtspunt (rood) tot normaal of veerkracht (groen). Als er ernstige psychische klachten blijken, wordt er onmiddellijk doorverwezen naar de bedrijfsarts. De VAR-2 stelt geen diagnose.
Michael herkent de uitslag. Zijn stressklachten zijn hoog en zijn werkvermogen en mentale fitheid zijn slecht. Het rapport geeft aanknopingspunten om de afzonderlijke categorieën aan te pakken. Michael blijkt boos te zijn over dingen die op zijn werk zijn gebeurd en die hem nog dwars zitten. Hij wacht niet langer om zijn irritaties bij zijn leidinggevende uit te spreken. Dat lucht hem uiteindelijk op. Zo wordt de balans tussen stressoren en steun hersteld. Daarnaast zet Michael actief in op een gezondere leefstijl (voor hem: meer sporten, bewegen en ontspanning) om zijn mentale conditie te versterken.

Welke instrumenten of tools heb jij als HR ter beschikking om snel en laagdrempelig te ondersteunen bij een verhoogde psychische belasting bij medewerkers?

Bovenstaande blog is gepubliceerd op de website van XpertHR Actueel. Het voormalige Penoactueel.nl heet nu XpertHR Actueel en biedt online vakinformatie voor HR-professionals. Het laatste nieuws, achtergrond en opinie. XpertHR Actueel is onderdeel van Reed Business Information.