Wat helpt medewerkers die piekeren over het coronavirus?

Iedereen piekert weleens. De huidige onzekerheid over alle gevolgen van het coronavirus kan voor medewerkers een trigger zijn voor spanning en stress. ‘Wat als’ scenario’s kunnen voor escalerende rampgedachten zorgen waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt. Hoe word je piekeren de baas?

De leidinggevende van Leo belt voor een korte consultatie. “Ik ken Leo al wel als iemand die slecht slaapt en snel wakker ligt van zijn problemen, maar nu met de corona-crisis doet hij helemaal geen oog meer dicht door het piekeren. Zijn vader heeft kanker en zit in de kwetsbare groep. Leo is bang dat zijn vader het virus oploopt en er aan onder door zal gaan. Ik heb hem aan de lijn gehad en hij zit er behoorlijk doorheen. Hij voelt zich uitgeput en heeft moeite om zich te concentreren. De stress loopt behoorlijk op”. De manager van Leo vraagt zich af wat hij kan doen om Leo te helpen. “Leo werkt al dagen dezelfde scenes uit in zijn hoofd, zijn vader gaat deze pandemie niet overleven. Hoe krijgt Leo weer grip op zijn gepieker en voorkom ik dat hij ziek wordt?”

Piekeren
Iedereen piekert wel eens. Daar is niets mis mee. Het is nodig om na te denken over de dingen die we belangrijk vinden en om problemen op te lossen. Maar als we in een vicieuze cirkel terecht komen en rondjes draaien in ons hoofd kan het ons dagelijks leven ontregelen. Piekeren is een alarmsignaal. Als we piekeren terwijl we zouden moeten slapen of bezig zijn met ons werk is dat slecht voor onze gezondheid. Uit onderzoek van psycholoog Bart Verkuil, Universitair hoofddocent van de afdeling Klinische Psychologie van de Universiteit Leiden, blijkt dat ons lichaam geen onderscheid maakt tussen echte stressvolle gebeurtenissen en het denken aan stressvolle gebeurtenissen. Ons stresssysteem blijft aan alsof de gebeurtenis écht plaatsvindt. Deze chronische stress kan leiden tot lichamelijke klachten zoals hart- en vaatziekten, darmklachten of rug-, nek- en hoofdpijn.

Rampscenario’s
Piekeren kan hardnekkig zijn. Chronisch piekeren kan leiden tot angst- of depressieve klachten. Soms piekeren mensen over het verleden en herkauwen hun gedachten. Anderen piekeren over wat er zou kunnen gebeuren. Leo maakt zich ongerust over alle gevolgen van het coronavirus. ‘Wat als’ scenario’s worden in zijn hoofd escalerende rampgedachten. Het huidige gevaar en de onzekerheid is de trigger voor zijn stress. Die probeert hij de baas te worden door te piekeren. Maar repeterende gedachten helpen vaak niet om constructief na te denken en leiden eerder tot passiviteit.

Tips voor HR en leidinggevenden
Piekeren is menselijk en ook HR-professionals en leidinggevenden kunnen hier in deze netelige tijd last van hebben. Het helpt om constructief met piekeren om te gaan. Kom dus in actie om het gevoel van controle weer terug te krijgen.

1. Geef jezelf een half uur piekertijd per dag
Tegen jezelf zeggen dat je moet stoppen met piekeren werkt vaak averechts. Spreek met jezelf af dat je alleen op een vast tijdstip piekert. Ga niet dag en nacht ongestructureerd tobben maar baken het af. Plan het in en pieker er dan flink op los. Hiermee kanaliseer je de stroom van gedachten. Probeer in dat half uur op zoek te gaan naar oplossingen.

2. Schrijf je gepieker op
Gebruik een notitieboekje en schrijf overdag en ’s nachts je gepeins letterlijk op. Tijdens het half uur piekertijd ga je hier verder mee aan de slag. Probeer zo concreet mogelijk te blijven en schrijf mogelijke oplossingen erbij. Wat kun je niet veranderen en wat is oplosbaar? Zo verzand je niet in irrationele gedachten. Leer te aanvaarden dat je op sommige dingen gewoon geen invloed hebt.

3. Zoek afleiding
Sta jezelf toe om het denken aan de zorgen die je hebt te vermijden. Doe iets wat je leuk vindt en waar je al je aandacht voor nodig hebt. Voor iedereen zal dat verschillend zijn. Ontspanningsoefeningen of de natuur in voor een wandeling kan afleiding geven. Anderen spelen liever een spelletje of luisteren naar een boek. Doe iets wat bij jou past.

4. Ga sporten of bewegen
Door te sporten word je mentaal flexibeler en kun je problemen beter aan. Daarnaast werkt sporten stressverlagend. Je hart wordt stevig aan het werk gezet. Na het sporten voel je je minder negatief en kun je de spiraal van piekeren doorbreken. Hou je niet van sporten? Ga dan gewoon bewegen, zoals fietsen of wandelen.

5. Praat met mensen die je vertrouwt
Lucht je hart en deel je zorgen met mensen die je helpen je gedachten te ordenen. Richt je aandacht en energie bewust op zorgen voor elkaar. Hiermee vergroot je het gevoel van veiligheid binnen je eigen sociale omgeving wat leidt tot meer positievere gedachten en gevoelens.

Verder lezen:

Piekeren.com | Bart Verkuil, psycholoog

Bovenstaande blog is gepubliceerd op de website van XpertHR Actueel. Het voormalige Penoactueel.nl heet nu XpertHR Actueel en biedt online vakinformatie voor HR-professionals. Het laatste nieuws, achtergrond en opinie. XpertHR Actueel is onderdeel van Reed Business Information.