Tineke den Haan
Tineke den Haan
Corona-eenzaamheid: wat helpt?
Gastblog door Emma Houwaard, psycholoog
Een van de redenen dat wij, de Homo sapien (lees: de mens), het ongeveer 40.000 jaar geleden van de Neanderthaler hebben gewonnen is omdat dat wij sociale wezens zijn. Ondanks dat de Neanderthaler veel sterker en slimmer was, wonnen wij het van ze door middel van samenwerking. Jagen en verzamelen deden we samen, we plantten ons aanzienlijk vaker voort en we konden elkaar beter begrijpen door de vele gezichtsuitdrukkingen die we vandaag de dag ook nog kennen. Zo zie je maar, sociale contacten hebben we al sinds het begin van de mensheid nodig om te kunnen overleven.
Klinisch psycholoog Abraham Maslow heeft in de jaren vijftig al onderzoek gedaan de primaire behoeften van de mens. De behoefte aan sociaal contact staat, na lichamelijke behoeften en de behoefte naar fysieke veiligheid, op nummer 3.
Als er iets is wat deze coronacrisis met ons doet, is het afnemen van onze sociale contacten. Het letterlijke ‘Social Distancing’. Iets wat volledig tegen onze aard ingaat. Wij mensen zijn er helemaal niet voor gemaakt elkaar uit de weg te gaan, maar helaas is het virus ons nu de baas. Niet gek dus, dat je je soms wat eenzaam kan voelen.
Het is dus minder gemakkelijk aan deze primaire behoefte te komen. Wanneer je alleen woont zou het zomaar kunnen dat er een aantal dagen voorbij gaan zonder dat je iemand hebt gezien of gesproken. Terwijl mensen elkaar wel echt nodig hebben. Het is dus belangrijk hier actief mee bezig te zijn. Lees onderstaande tips om de huidige periode goed door te komen:
1. Praat over je gevoel en laat dit ook toe: afhankelijk van hoe je als persoon in elkaar zit, verschilt het hoeveel behoefte je hebt aan sociale contacten. Maar ook voor de introverte persoonlijkheden zijn sociale contacten essentieel. Zoals hierboven beschreven is het ervaren van eenzame gevoelens en gedachten niet gek, dus laat dit toe en ga er actief mee aan de slag. Acceptatie is ten allen tijden de eerste stap.
2. Let op de sociale signalen om je heen: hoe gek het ook klinkt, iedereen om ons heen ervaart hetzelfde, het samenhorigheidsgevoel is groter dan ooit. De uitdrukking ‘beter een goede buur, dan een verre vriend’ is eindelijk voelbaar. Maak een ommetje, klets met de buurvrouw op de hoek, maak een praatje met de cassière: je bent niet de enige.
3. Probeer dagelijks effectief bezig te zijn met het maken van sociale contacten: tijdens je lunch, na het eten, vlak voor het naar bed gaan. Plan de momenten voor jezelf en de ander in en doe het ook echt. Maak een afspraak met iemand die je wilt spreken, zoals je dat ook zou doen wanneer je iemand in een café zou ontmoeten.
4. Houd het dan niet alleen bij een berichtje of een telefoontje, ga FaceTimen of zoek elkaar op (houd je hierbij uiteraard aan de richtlijnen van het RIVM). Ontwikkelingspsycholoog Chantal Kemner: “Zonder waarneming bestaat er geen sociaal leven. Veel sociale signalen zijn terug te vinden in het gezicht, zoals de gezichtsuitdrukkingen en de blikrichting”. In haar boek ‘Het sociale leven van baby’s’ bespreekt ze hoe belangrijk sociale contacten zijn voor baby’s en dus voor de ontwikkeling van de mensheid.
Net als alle andere ingrijpende veranderingen, gaan we ook wennen aan de maatregelen van het coronavirus. Maar het accepteren ervan betekent nog niet dat je de tijd maar moet uitzitten en je gevoelens en gedachten vanzelf weer weg zullen vloeien. Ga er dus actief mee aan de slag. We leven in een tijd waar we bereikbaarder zijn dan ooit. Probeer hierin jouw manieren te vinden hiermee om te gaan. Zoals onze koning het goed wist te verwoorden: ‘Het coronavirus kunnen we niet stoppen, maar het eenzaamheidsvirus wel’. En dat doen we alleen samen.